Porady

Przyczyną wielu sąsiedzkich konfliktów bywa przekroczenie przy wznoszeniu budynku lub innego urządzenia granicy z sąsiednią nieruchomością. Jeżeli właściciel działki, której granice zostały przekroczone, niezwłocznie się temu nie sprzeciwi, nie może następnie domagać się rozbiórki budynku i przywrócenia pełnej własności. Przysługują mu za to roszczenia innego rodzaju.

Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemuje się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji.  W przypadku, gdy kobieta nie jest mężatką lub, gdy zastosowanie powyższego domniemania nie jest możliwe, pochodzenie dziecka może być ustalone na podstawie uznania ojcostwa lub orzeczenia sądu w sprawie o ustalenie ojcostwa.

Zgodnie z art.  888 §  1 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną, jeżeli po zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb albo bez uszczerbku dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. Natomiast darowiznę wykonaną, kiedy przedmiot darowizny, został już wydany obdarowanemu, można odwołać jedynie z powodu rażącej niewdzięczności.

Jeżeli małżonkowie nie zawrą umowy majątkowej małżeńskiej tzw. intercyzy, od dnia ślubu istnieje między nimi ustawowa wspólność. Oznacza ona, że rzeczy nabyte po zawarciu małżeństwa wchodzą do majątku wspólnego małżonków. W szczególności zalicza się do niego wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków. Wspólność ustawowa ustaje na skutek orzeczenia rozwodu lub separacji. Jednak z ważnych powodów może być też zniesiona przez sąd w trakcie trwania małżeństwa. 

Coraz więcej rodziców dzieci z niepełnosprawnością korzysta z pomocy organizacji pozarządowych w pozyskiwaniu środków potrzebnych na leczenie i rehabilitację. Obawiają się jednak, czy uzyskane w ten sposób wsparcie nie podlega opodatkowaniu.  Na szczęście stanowisko Krajowej Administracji Skarbowej w tej kwestii jest dla nich korzystne.

Osobami uprawnionymi do zachowku po zmarłym, który podarowała swój majątek za życia lub zapisał go w testamencie, są przede wszystkim małżonek i dzieci. Może się jednak zdarzyć, że prawo do zachowku będzie miał wnuk spadkodawcy.

Właściciele domów jednorodzinnych niebędący członkami spółdzielni są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem ich domów oraz eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych.

Kwestia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny budzi nadal liczne wątpliwości. Najczęściej dotyczą one możliwości pobierania tego świadczenia przez osoby uprawnione do świadczeń o charakterze emerytalno-rentowym.

Za uchylanie się od płacenia alimentów grozi kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 1 roku, a w szczególnym przypadku – nawet do 2 lat. Tak wynika z art. 209 Kodeksu karnego. Nie każde jednak zaleganie z płatnością alimentów stanowi przestępstwo.

Śmierć strony w postępowaniu procesowym lub uczestnika postępowania nieprocesowego (np. o stwierdzenie nabycia spadku lub o dział spadku) jest jednym z powodów, dla których sąd jest zobowiązany zawiesić to postępowanie. Może ono zostać podjęte dopiero z chwilą zgłoszenia się lub wskazania następców prawnych zmarłego albo z chwilą ustanowienia we właściwej drodze kuratora spadku.

W związku ze zniesieniem od 1 lipca br. stanu zagrożenia epidemiologicznego ważność orzeczeń o niepełnosprawności nie będzie ulegać automatycznemu wydłużeniu. Nie znaczy to jednak, że przestały one być ważne. Przepisy, które weszły w życie 6 sierpnia br., określiły ostateczne terminy upływu ważności orzeczeń. Są one zróżnicowane w zależności od tego, kiedy upłynęłaby ważność danego orzeczenia.

Zgodnie z art. 133 par. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. W żadnym razie obowiązek alimentacyjny nie ustaje w razie osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Nie kończy się on również z chwilą zdobycia przez dziecko wykształcenia pozwalającego mu podjąć pracę, jeżeli chce ono kształcić się dalej i ma do tego predyspozycje. Rodzic nie może sam zadecydować, że przestaje płacić alimenty, gdyż dziecko jest dorosłe i powinno podjąć pracę. Konieczne jest orzeczenie sądu o wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego.

Sąd może ubezwłasnowolnić osobę, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. Do złożenia wniosku o ubezwłasnowolnienie uprawnieni są członkowie najbliższej rodziny. Trzeba jednak pamiętać, że ubezwłasnowolnienie całkowite może nastąpić tylko wtedy, gdy jest podyktowane dobrem osoby chorej, nie zaś interesami jej bliskich. Złożenie wniosku lekkomyślnie lub w złej wierze jest zagrożone karą grzywny.

Od 1 lipca 2023 r. osoby, które pełniły funkcję sołtysa przez co najmniej 8 lat, mogą składać do KRUS wnioski o przyznanie świadczenia z tego tytułu. Świadczenie wynosi 300 zł miesięcznie i będzie co roku waloryzowane. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające okres sprawowania funkcji sołtysa. Ważne jest to, aby przynajmniej część tego okresu przypadała po 27 maja 1990 r. Sołtysi, których kadencje zakończyły się przed tą datą, nie mają prawa do świadczenia.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje możliwość żądania w pozwie o rozwód lub separację orzeczenia eksmisji współmałżonka, który swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. Sąd uwzględni jednak to żądanie tylko w wypadkach wyjątkowych. Łatwiej może być uzyskać eksmisję na podstawie przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego.

Prawo najmu mieszkania komunalnego wchodzi do majątku wspólnego małżonków, jeśli umowa została zawarta w czasie trwania małżeństwa. Nie ma to jednak wpływu na możliwość wymeldowania męża, który opuścił rodzinę i przeniósł się do innej miejscowości.

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa  obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Wchodzą one do majątku wspólnego małżonków niezależnie od sposobu nabycia.  Wyjątek stanowią jedynie przedmioty uzyskane w spadku lub na podstawie umowy darowizny. Natomiast nieruchomość nabyta przez jednego z małżonków na podstawie umowy o dożywocie stanowi majątek wspólny, a w razie rozwodu podlega podziałowi.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje nie tylko z tytułu opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem. Można się również o nie starać opiekun dorosłej osoby niepełnosprawnej. Przeszkodą w jego uzyskaniu jest m.in. pobieranie renty z tytułu całkowitej niezdolności do emerytury. Jednak prawo do renty rodzinnej nie wyklucza możliwości przyznania świadczenia pielęgnacyjnego.

W myśl przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rozwodzący się rodzice mogą sami ustalić, w jaki sposób będzie wykonywana przez nich władza rodzicielska i jak mają wyglądać kontakty z dzieckiem tego z rodziców, który nie będzie z nim na stałe mieszkał. Sąd powinien uwzględnić porozumienie przedłożone przez z rodziców, ale może też wskazać na brak uregulowania konkretnych kwestii i żądać uszczegółowienia tej swoistej umowy. Dopiero w braku takiego porozumienia sąd rozstrzygnie o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem.  

Wynajmujący mieszkania trafiają czasami na nieuczciwych lokatorów, którzy nie płacą czynszu i nie chcą opuścić mieszkania. Pozbycie się ich wymaga przeprowadzenia sprawy o eksmisję. Trwa to zazwyczaj długo. Może też okazać się, że lokatorowi przysługuje lokal socjalny. Wówczas trzeba czekać, aż zapewni go gmina. Jeśli nawet sąd stwierdzi, że lokal socjalny nie przysługuje, to i tak komornik nie będzie mógł eksmitować lokatora na bruk, lecz wyłącznie do pomieszczenia tymczasowego. Sposobem na uniknięcie tego rodzaju problemów jest umowa najmu okazjonalnego.

Okres odbywania zasadniczej obowiązkowej służby wojskowej zaliczany jest zarówno przy ustalaniu prawa do emerytury, jak i przy obliczaniu jej wysokości. Jednakże okres odbywania zasadniczej służby wojskowej nie ma wpływu na wysokość kapitału początkowego. Jest tak dlatego, że podstawa wymiaru kapitału początkowego to – jak się przyjmuje – przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Przed rokiem 1999, gdy składka za żołnierzy zasadniczej służby wojskowej nie była odprowadzana, podstawa wymiaru składki wynosiła 0 i nie miała żadnego wpływu na wysokość kapitału początkowego.

Osoby z orzeczoną niezdolnością do pracy pobierające niskie emerytury lub renty mogą ubiegać się o świadczenie uzupełniające, czyli tzw. 500+ dla niepełnosprawnych oraz dodatek pielęgnacyjny, ale tylko wówczas, gdy zostaną uznane za niezdolne do samodzielnej egzystencji. Jeżeli stan zdrowia nie uzasadnia stwierdzenia niezdolności do samodzielnej egzystencji, warto spróbować uzyskać orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.  W takim przypadku przysługuje bowiem zasiłek pielęgnacyjny.

Spadek zazwyczaj kojarzy się z przysporzeniem majątkowym. Tymczasem w jego skład wchodzą również długi, które pozostawił spadkodawca. Jeżeli są one duże, lepiej spadek odrzucić. Spadkobiercy mają 6 miesięcy na złożenie stosownego oświadczenia przed sądem lub notariuszem od momentu, kiedy dowiedzieli się, że dziedziczą po zmarłej osobie. Jeśli nie zrobią tego w wyznaczonym terminie, wierzyciele spadkodawcy będą mogli domagać się od nich spłaty długów, ale tylko do wysokości odziedziczonego majątku.  

Ustawa z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych zawiera listę osób zwolnionych z obowiązku opłacania abonamentu radiowo-telewizyjnego. Ze zwolnienia mogą między innymi korzystać osoby niepełnosprawne w stopniu znacznym lub pobierające emerytury w wysokości nieprzekraczającej 50% przeciętnego wynagrodzenia. Zwolnienie nie dotyczy jednak osób uprawnionych wyłącznie do rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego (tzw. emerytury matczynej), mimo że nie może być ono wyższe niż najniższa emerytura. Ta luka w przepisach powinna być zlikwidowana.

Co do zasady, małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Jednak z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, aby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Sąd takie żądanie uwzględni tylko wówczas, gdy drugi z małżonków w sposób rażący lub uporczywy nie przyczyniał się on do powstania dorobku stosownie do sił i możliwości zarobkowych.

Osoba niepełnosprawna nie jest automatycznie zwolniona z kosztów sądowych w sprawach cywilnych. Może się natomiast ubiegać o takie zwolnienie, jeżeli nie jest w stanie ponieść tych kosztów bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny lub ich poniesienie narazi ją na taki uszczerbek. W tym celu należy złożyć w sądzie wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych dołączając do niego wypełnione dokładnie oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania.

Najczęstszą formą wyrażenia ostatniej woli jest testament sporządzony u notariusza lub spisany własnoręcznie przez spadkodawcę. Są to testamenty zwykłe. Kodeks cywilny dopuszcza również inne formy testamentu, ale tylko w szczególnych przypadkach. Należy do nich m.in. testament ustny.

Zbliża się termin złożenia rocznego zeznania podatkowego. Osoby niepełnosprawne mogą od dochodu podlegającego opodatkowaniu odliczyć wydatki na cele rehabilitacyjne, m.in. poniesione na używanie samochodu osobowego – do kwoty 2 280 zł. Co ważne, może to zrobić każdy z małżonków osobno, nawet jeśli w dowodzie rejestracyjnym wpisany jest tylko jeden z nich.  

Osobom samotnym, a także pozbawionym wsparcia rodziny, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób, przysługuje świadczenie w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. Wniosek o ich przyznanie należy złożyć do ośrodka pomocy społecznej właściwego dla miejsca zamieszkania. Usługi opiekuńcze są odpłatne, a wysokość opłat zależy od dochodu osoby potrzebującej pomocy. Istnieje jednak możliwość całkowitego lub częściowego zwolnienia z opłat.

Osoby będące posiadaczami zwierząt, zwłaszcza psów, powinny dokładać wszelkich starać, aby nie dopuścić do wyrządzenia przez nie szkody innym osobom. W przeciwnym razie grozi im kara za wykroczenie przewidziane w art. 77 Kodeksu wykroczeń, a także odpowiedzialność cywilna na podstawie art. 431 Kodeksu cywilnego.

Dostarczanie emerytury lub renty przez listonosza zamiast na konto pociąga za sobą szereg niedogodności w przypadku, gdy emeryt lub rencista nagle zachoruje i znajdzie się np. w szpitalu. Świadczenie nie zostanie dostarczone, a inne osoby go nie będą mogły pobrać i przeznaczyć na zaspokojenie potrzeb chorego. Wyjściem z sytuacji może być zwrócenie się do ZUS o wypłatę renty lub emerytury w całości lub w części do rąk opiekuna faktycznego osoby uprawnionej. Muszą być jednak spełnione łącznie dwie przesłanki.

Po przekazaniu gospodarstwa rolnego niejednokrotnie dochodzi do silnego konfliktu między rodzicami a następcą. Przekazujący dochodzą do wniosku, że ich decyzja była błędna i chcieliby się z niej wycofać. Czasami jest to możliwe, nawet w przypadku umów zawartych przed 1990 r. Konieczne jest jednak wniesienie sprawy do sądu.

Wypowiedzenie umowy najmu lokalu mieszkalnego może nastąpić tylko z przyczyn wymienionych w ustawie z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Odmienne postanowienia umowne nie mają mocy prawnej. Stanowi to istotne ograniczenie swobody wypowiadania umów przez właścicieli lokali.

Ubezwłasnowolnienie całkowite może nastąpić tylko wtedy, gdy jest podyktowane dobrem osoby chorej, co wymaga ustalenia i oceny, w jaki sposób ubezwłasnowolnienie ma służyć tej osobie i zapewnić lepszą ochronę jej interesów.

Zasiłek pielęgnacyjny i dodatek pielęgnacyjny są często mylone, a to dwa różne świadczenia wypłacane na innej podstawie prawnej. Prawo do nich wiąże się ze stanem zdrowia, jednak warunki przyznania są odmienne. Istotne jest również to, że nie można pobierać obu tych świadczeń jednocześnie.

Jeżeli składając pozew o alimenty na dziecko spodziewamy się długiego procesu, warto zamieścić w nim wniosek o zabezpieczenie alimentów na czas trwania postępowania. Sąd w krótkim czasie rozpatrzy ten wniosek i jeśli uzna go za należycie uzasadniony wyda stosowne postanowienie, na mocy którego pozwany będzie musiał płacić alimenty jeszcze przed wydaniem ostatecznego wyroku.

Rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Jeżeli jedno z rodziców utrudnia drugiemu kontakty, ten może złożyć do sądu wniosek o zagrożenie karą pieniężna. W razie dalszego naruszania prawa do kontaktów, sąd tę karę wymierzy na rzecz rodzica, którego prawo zostało naruszone. Z możliwości tej można skorzystać także w sytuacji odwrotnej, gdy rodzic mający ustalone kontakty na mocy wyroku sądowego lub ugody zawartej przed sądem lub mediatorem, uchyla się od wykonywania tych kontaktów.

Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna. Wyjątek stanowią umowy należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, np. zakupy spożywcze. Umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych. Z całą pewnością nieważne są umowy, na mocy których osoba ubezwłasnowolniona całkowicie zaciąga zobowiązania finansowe. Jeśli jednak to zrobi, obowiązek zwrotu kwoty pożyczonej spoczywa na niej, a nie na członkach rodziny, czy opiekunie ustanowionym przez sąd.

Od 2004r. dochodzenie odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej, m.in. na skutek decyzji administracyjnej wydanej z rażącym naruszeniem prawa, odbywa się przed sądami powszechnymi. Jednak nie zawsze droga sądowa jest dopuszczalna. W przypadku, gdy wadliwa decyzja została wydana przed 1 września 2004 r., stosuje się nadal nieobowiązujący już art. 160 k.p.a. Obowiązuje wówczas tryb postępowania administracyjnego, inaczej też, mniej korzystnie dla strony, liczy się bieg terminu przedawnienia roszczenia o odszkodowanie.

Tzw. becikowe z tytułu urodzenia dziecka przysługuje rodzinom gorzej sytuowanym pod warunkiem, że matka dziecka pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu. W razie, gdy ta opieka trwała krócej, zazwyczaj organ administracji samorządowej szczebla gminnego (wójt, burmistrz, prezydent miasta) odmawia przyznania zapomogi. Okazuje się jednak, że całkowicie odmienne stanowisko w tej sprawie zajmują wojewódzkie sądy administracyjne. Uznają one, że jeżeli niedotrzymanie terminu pierwszej wizyty u lekarza ginekologa przed 10 tygodniem ciąży nie nastąpiło w wyniku świadomego czy celowego zaniedbania matki dziecka, świadczenie powinno być przyznane.

Wiele osób jest zaskoczonych faktem, że ZUS odmawia im prawa do renty, mimo, że lekarz orzecznik ZUS uznał, że są niezdolne do pracy. Niestety, sama niezdolność do pracy nie wystarcza. Konieczne jest spełnienie jeszcze kilku warunków związanych z datą powstania tej niezdolności i z posiadaniem odpowiedniej liczby okresów składkowych i nieskładkowych. Ważne jest również to, by od ustania zatrudnienia (lub innego tytułu podlegania ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu) nie upłynęło zbyt wiele czasu.

Zdarza się, zwłaszcza na terenach wiejskich, że po przekazaniu majątku synowi lub córce, rodzice chcą nadal decydować o wszystkim, co go dotyczy. Na tym tle dochodzi do rodzinnych konfliktów i zdarza się, że darczyńcy dochodzą do wniosku, że zbyt pochopnie podjęli decyzję o darowiźnie i chcą ją cofnąć. Nie jest to jednak proste. Odwołanie darowizny może bowiem nastąpić tylko z powodu rażącej niewdzięczności obdarowanego.

Od 26 maja br. obowiązuje zakaz sprzedaży wyrobów medycznych, takich jak np. ciśnieniomierze, inhalatory, maty rehabilitacyjne,  poza lokalem przedsiębiorstwa. Umowy te są z mocy prawa nieważne. Miejmy nadzieję, że wprowadzenie tego przepisu ograniczy oszukańcze praktyki firm oferujących tego rodzaju produkty po zawyżonych cenach. Ich ofiarami padają najczęściej osoby starsze.

Ustawa z 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku określa limity zużycia prądu, do których obowiązywać będą ceny zamrożone na poziomie tego roku. Podstawowy  wynosi 2 MWh. Z limitu podwyższonego do 3 MWh skorzystają rolnicy i posiadacze Karty Dużej Rodziny. Wyższy limit wynoszący 2,6 MWh przysługuje też odbiorcom ze znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz zamieszkującym z osobą niepełnosprawną w takim właśnie stopniu. Innych preferencji ustawa nie przewiduje.

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, czyli tzw. zwolnienie dyscyplinarne, stanowi nadzwyczajny sposób ustania stosunku pracy, które powinno być stosowane przez pracodawcę z wyjątkową ostrożnością i tylko po spełnieniu ściśle określonych w Kodeksie pracy przesłanek.

Dopóki trwa małżeństwo, małżonkowie są zobowiązani do zaspokojenia potrzeb rodziny, którą założyli. Jeżeli jeden z nich się z tego obowiązku nie wywiązuje, drugi może skierować do sądu pozew o zasądzenie odpowiedniej kwoty tytułem przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny. Obowiązek ten wygasa w razie orzeczenia rozwodu lub separacji. Wówczas małżonek, który wskutek tego znalazł się w niedostatku, może żądać alimentów na siebie. Jeśli zaś do alimentów zobowiązany jest małżonek uznany za wyłącznie winnego rozwodu, małżonek niewinny nie musi udowadniać popadnięcia w niedostatek. Do orzeczenia alimentów wystarczy wykazać, że pogorszyła się istotnie jego sytuacja materialna.

Nie każdy przybysz z Ukrainy może nabyć prawo do dodatku węglowego. Według ustawy z 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym musi spełniać dodatkowe, określone w niej, warunki, np. musi posiadać zezwolenie na pobyt stały lub czasowy w związku w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy. Obywateli ukraińskich uciekających przed wojną do naszego kraju potocznie nazywa się uchodźcami. W rzeczywistości przyznanie tego statusu następuje w drodze odrębnej procedury.

Не кожен новачок з України може отримати право на вуглецеву надбавку. Відповідно до Закону від 5 серпня 2022 року про вуглецеву допомогу, він повинен відповідати додатковим умовам, зазначеним у ньому, наприклад, мати дозвіл на постійне або тимчасове проживання у зв’язку з отриманням статусу біженця в Республіці Польща. Громадян України, які тікають від війни до нашої країни, прийнято називати біженцями. Фактично цей статус надається за окремою процедурою.

Spadek po zmarłej osobie można nabyć na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego (dziedziczenie ustawowe) lub na podstawie testamentu. Jeżeli zmarły pozostawił testament, nie dochodzi do dziedziczenia ustawowego przez członków rodziny zmarłego. Może zdarzyć się, że rodzina uzyska postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku na podstawie ustawy, gdyż ani sąd, ani spadkobiercy zmarłego nie wiedzą, że zapisał on swój majątek w testamencie. Jeśli pojawi się taki spadkobierca testamentowy, musi on złożyć wniosek nie o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie testamentu, lecz o uchylenie lub zmianę postanowienia wydanego wcześniej.

Jeżeli zostaniemy poszkodowani w wypadku komunikacyjnym, warto wiedzieć, że o odszkodowanie za poniesione straty oraz uszczerbek na zdrowiu możemy zwrócić się bezpośrednio do zakładu ubezpieczeń, w którym sprawca ma wykupione ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Jest to ubezpieczenie obowiązkowe, więc każdy posiadacz pojazdu jest zobligowany do jego posiadania, a za niespełnienie tego obowiązku grożą wysokie opłaty.

Pracodawca ma obowiązek zawrzeć z pracownikiem umowę o pracę na piśmie. Powinien pisemnie potwierdzić zawarcie umowy najpóźniej przed dopuszczeniem pracownika do pracy. Niezrobienie tego stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika zagrożone grzywną od 1000 do nawet 30 000 zł. Jeżeli pracodawca nie potwierdził zawarcia umowy na piśmie i dopuścił pracownika do pracy, pracownikowi przysługuje roszczenie o ustalenie nawiązania stosunku pracy.

Uchodźcy z Ukrainy, podobnie jak polscy rodzice, mają prawo do rodzinnego kapitału opiekuńczego na drugie i każde kolejne dziecko w rodzinie pod warunkiem, że zarówno oni, jak i dzieci, mają nadane numery PESEL. Wniosek o przyznanie tego świadczenia należy złożyć do ZUS. Można to zrobić wyłącznie elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS. Dla rodziców z Ukrainy został przygotowany formularz w języku ukraińskim: RKO-U,  dostępny na PUE. Rodzinny kapitał opiekuńczy, podobnie jak inne świadczenia, przysługują uchodźcy w okresie, kiedy przebywa z dziećmi w Polsce.

Біженці з України, як і польські батьки, мають право на сімейний капітал по догляду за другою та кожною наступною дитиною в сім’ї за умови, що і вони, і діти мають номер PESEL. Заявку на отримання цієї пільги необхідно подати до ZUS. Це можна зробити лише в електронному вигляді через Платформу електронних послуг ZUS (PUE). Для батьків з України підготовлена форма українською мовою: РКО-У, є в ПУЕ. Сімейний капітал на догляд, як і інші виплати, надається біженцям на період перебування з дітьми в Польщі.

Członkowie spółdzielni mieszkaniowej ma prawo żądać od władz spółdzielni otrzymania odpisu statutu i regulaminów oraz kopii uchwał organów spółdzielni i protokołów obrad organów spółdzielni, protokołów lustracji, rocznych sprawozdań finansowych oraz faktur i umów zawieranych przez spółdzielnię z osobami trzecimi. Ten katalog jest szerszy od katalogu dokumentów, z którymi mogą zaznajomić się członkowie innych spółdzielni. Realizacji tych uprawnień można domagać się na drodze sądowej.

Od 17 sierpnia 2022 r. do 30 listopada można składać w urzędach gmin wnioski o dodatek węglowy w wysokości 3 tys. zł. Do otrzymania dodatku są uprawnione gospodarstwa domowe, których głównym źródłem ogrzewania jest węgiel lub paliwa węglopochodne zawierające co najmniej 85% węgla kamiennego. Warunkiem otrzymania dodatku będzie wpis lub zgłoszenie źródła ogrzewania do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków.

Osoby prowadzące postępowanie spadkowe nie zawsze znają adresy innych uczestników postępowania, zwłaszcza gdy są to dalsi członkowie rodziny, którzy od dawna nie utrzymują kontaktu z wnioskodawcą. Jeżeli podany adres okaże się nieaktualny i odpis wniosku o stwierdzenie nabycia spadku wróci do sądu, sąd zobowiąże wnioskodawcę do doręczenia tego pisma za pośrednictwem komornika. Taką procedurę przewiduje art. 139[1] Kodeksu postępowania cywilnego.

Osoby nieposiadające innego tytułu do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym mogą mieć uprawnienia do uzyskania bezpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej, jeśli posiadają niskie dochody nieprzekraczające kryterium dochodowego określonego w ustawie o pomocy społecznej. Podstawą do uzyskania bezpłatnego leczenia przez takie osoby jest otrzymanie przez nie decyzji potwierdzającej to prawo, wydanej przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) gminy właściwej dla ich miejsca zamieszkania.

Rodzic, pod którego pieczą znajduje się dziecko, nie będzie już mógł być karany za to, że utrudnia kontakty z drugim rodzicem, jeżeli dziecko samo ich nie chce. Tak zadecydował Trybunał Konstytucyjny uznając, że przepisy Kodeksu postępowania cywilnego przewidujące sankcje finansowe za utrudnianie kontaktów z dzieckiem są częściowo niezgodne z Konstytucją RP.

Uchodźcy z Ukrainy, którzy w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. korzystają z pomocy humanitarnej udzielanej przez Polaków, nie będą musieli płacić od niej podatku dochodowego. Zwolnione z opodatkowania są wszelkie świadczenia, niezależnie od ich rodzaju, a zatem pieniężne, rzeczowe oraz nieodpłatne świadczenia przekazane lub udostępniane uchodźcom, niezależnie od wartości tej pomocy. W grę może natomiast wchodzić podatek od spadków i darowizn, jeżeli kwota darowizny pieniężnej od jednej osoby przekroczy 4902 zł.
Біженці з України, які в період з 24 лютого 2022 року по 31 грудня 2022 року користуються гуманітарною допомогою, наданою поляками, не повинні будуть сплачувати податок на прибуток. Усі пільги, незалежно від їх виду, звільнені від оподаткування, тобто у грошовій, натуральній та безоплатній формі, які надаються або надаються біженцям, незалежно від вартості цієї допомоги. Проте податок на спадщину та дарування може бути залучений, якщо сума грошової пожертви на одну особу перевищує 4902 злотих.

Osoby niepełnosprawne nie muszą obawiać się, że ważność posiadanych przez nie orzeczeń o stopniu niepełnosprawności wygaśnie. Wprawdzie odwołany został stan epidemii, ale nadal mamy stan zagrożenia epidemicznego. To powoduje, że orzeczenia są nadal ważne.

Zazwyczaj, gdy spotkamy na ulicy błąkającego się psa lub kota, myślimy o jak najszybszym przyjściu mu z pomocą – nakarmieniu, zapewnieniu schronienia. Jeśli sami nie możemy go zatrzymać, szukamy dla niego domu. Warto zdawać sobie sprawę z tego, że znalazca takiego zwierzęcia ma obowiązki wynikające z przepisów prawa.

Mieszkańcy Ukrainy, którzy znaleźli schronienie przed wojną w Polsce, zazwyczaj szukają pracy. Jedną z możliwych form zarobkowania jest pomoc przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich. Należy jednak pamiętać, że umowa o pomocy przy zbiorach nie stanowi zatrudnienia w rozumieniu Kodeksu pracy i nie zapewnia objęcia ubezpieczeniem społecznym w pełnym zakresie. Pomocnik rolnika jest ubezpieczony jedynie od następstw wypadku przy pracy.

Жителі України, які перед війною знайшли притулок у Польщі, зазвичай шукають роботу. Однією з можливих форм заробітку є допомога в зборі врожаю хмелю, фруктів, овочів, тютюну, трав і трав. Однак слід пам’ятати, що договір про допомогу зі збирання врожаю не є трудовим договором у розумінні КЗпП і не забезпечує повного соціального страхування. Помічник фермера застрахований лише від наслідків нещасного випадку на виробництві.

W przypadku osoby chorej psychicznie szczególnie istotne jest regularne przyjmowanie leków przepisanych przez lekarza psychiatrę. Jeśli chory zaprzestaje brania leków, stan jego zdrowia psychicznego pogarsza się, a członkowie rodziny są bezradni. Nie ma bowiem sposobu, aby zmusić kogoś do przyjmowania leków, poza pobytem w szpitalu. Umieszczenie w szpitalu psychiatrycznym wymaga jednak – co do zasady – zgody chorego. Zgoda ta nie jest wymagana wówczas, gdy osoba chora psychicznie zagraża bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób. W szczególnych przypadkach istnieje również możliwość umieszczenia chorego w szpitalu na podstawie postanowienia sądu. Wniosek w tej sprawie mogą złożyć członkowie najbliższej rodziny, a także ośrodek pomocy społecznej.

Prawo do wstąpienia w stosunek najmu mieszkania komunalnego po śmierci najemcy mają – zgodnie z przepisami – tylko członkowie najbliższej rodziny, tj. dzieci, małżonek i konkubent (konkubina), a także osoby, wobec których ciążył na zmarłym obowiązek alimentacyjny. Krąg tych osób może być określony szerzej w uchwałach rad gmin regulujących zasady przyznawania mieszkań komunalnych. Osoby, które nie są uprawnione do tego, by wstąpić w stosunek najmu, otrzymują wezwanie do opuszczenia lokalu. Jeśli tego nie zrobią, właściciel lokalu, czyli gmina lub miasto, wnoszą do sądu pozew o eksmisję. Nie można jednak wyrzucić na bruk niepełnosprawnego lokatora do czasu zapewnienia mu mieszkania socjalnego.

Zazwyczaj trudno jest pogodzić się z tym, że bliski zmarły zapisał swój majątek w testamencie jednej osobie pomijając innych członków rodziny. Tylko najbliżsi – małżonek, dzieci, rodzice – mają w tej sytuacji prawo do zachowku, dalsi krewni, nawet rodzeństwo na nic nie mogą liczyć. Czasami rodzina próbuje podważyć testament, ale nie jest to łatwe. Zwłaszcza, gdy testament został sporządzony u notariusza.

Część dzieci z Ukrainy przyjeżdża do Polski bez rodziców, pod opieką dalszych krewnych. Załatwianie wszelkich spraw związanych z dziećmi wymaga ustanowienia dla nich opiekuna tymczasowego. W tej sprawie osoba sprawująca opiekę nad dzieckiem powinna złożyć wniosek do sądu rejonowego (wydziału rodzinnego i nieletnich) w miejscu pobytu dziecka. O złożenie wniosku można się zwrócić np. do ośrodka pomocy społecznej. Wniosek powinien być bowiem złożony w języku polskim. Wzory wniosku o ustanowienie opiekuna tymczasowego i oświadczenia, a także ulotka informacyjna z tłumaczeniem na język ukraiński, są dostępne do pobrania w każdym sądzie rejonowym, a także na stronie internetowej:
https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/formularze-dotyczace-opiekuna-tymczasowego–w-wersjach-jezykowych-polskiej-i-ukrainskiej

Деякі діти з України приїжджають до Польщі без батьків, під опікою рідних. Вирішення всіх питань, що стосуються дітей, вимагає призначення для них тимчасового опікуна. У цьому випадку особа, яка доглядає за дитиною, має подати заяву до районного суду (відділу у справах сім’ї та неповнолітніх) за місцем проживання дитини. Ви можете подати заяву, наприклад, до центру соціального захисту населення. Заявка має бути подана польською мовою. Зразки заяви про призначення тимчасового опікуна та декларації, а також інформаційний листок з перекладом українською мовою доступні для скачування в кожному районному суді, а також на веб-сайті:
https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/formularze-dotyczace-opiekuna-tymczasowego–w-wersiach-jezykowych-polskiej-i-ukrainskiej