Jestem od 5 lat na rencie z tytułu częściowej niezdolności do pracy. W ostatnim roku mój stan zdrowia bardzo się pogorszył się. Kilka razy przebywałem w szpitalu. Doszły mi 2 nowe choroby. Lekarz orzecznik ZUS stwierdził ponownie tylko częściową niezdolność do pracy. Czy słusznie? Co mogę zrobić w tej sytuacji?
Zgodnie z art. 14 ust. 2a ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS. Należy go złożyć w terminie 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia. Komisja lekarska nie rozpatruje sprzeciwu wniesionego po terminie. Sprzeciw wnosi się za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby, wobec której wydano orzeczenie. Sprzeciw można złożyć przy wykorzystania formularza- druk OL-4 dostępnego w placówkach ZUS. Nie jest to jednak konieczne.
Komisja lekarska orzeka w składzie 3-osobowym, a rozpatrując sprzeciw dokonuje rozstrzygnięcia w formie orzeczenia. Od tego orzeczenia nie przysługuje już żaden środek odwoławczy.
Orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji. Dopiero od tej decyzji przysługuje prawo wniesienia odwołania do sądu okręgowego – wydziału pracy i ubezpieczeń społecznych.
Wniesienie sprzeciwu jest konieczne, jeśli nie chce Pan stracić możliwości podważenia oceny stanu zdrowia w odwołaniu do sądu. Sąd odrzuci bowiem odwołanie od decyzji wydanej na podstawie orzeczenia orzecznika ZUS , gdy odwołujący nie wniósł sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika do komisji lekarskiej ZUS gdy odwołanie jest oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia.
Jak stwierdził m.in. Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 29 listopada 2017 r., sygn. akt: III AUa 358/17, niewniesienie sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika oznacza, iż ubezpieczony zgadza się, że wszystkie stwierdzenia w nim zawarte (w tym data powstania niezdolności do pracy) są prawdziwe, a tym samym proces ustalania okoliczności faktycznych, mających znaczenie dla nabycia prawa do świadczenia zostaje zakończony.
W procedurze postępowania o rentę zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy lekarz orzecznik ZUS dokonuje oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia:
1) daty powstania niezdolności do pracy,
2) trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy,
3) związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami,
4) trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji,
5) celowości przekwalifikowania zawodowego.
Niewniesienie sprzeciwu wyklucza późniejsze kwestionowanie tych elementów, o których wypowiedział się w orzeczeniu lekarz orzecznik.
Niniejsza porada została opublikowana w ramach zadania publicznego pn. „Nowoczesne techniki komunikacyjne w poradnictwie obywatelskim” realizowanego ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Wspierania Rozwoju Organizacji Poradniczych na lata 2022-2033.