Zleciłam fachowcowi poleconemu przez znajomych remont łazienki polegający na położeniu nowych płytek oraz zainstalowaniu prysznica zamiast wanny. Nie podpisywałam z tym człowiekiem żadnej umowy. Myślałam, że to nie będzie potrzebne. Wysokość zapłaty i termin wykonania ustaliliśmy ustnie. Część pieniędzy przekazałam mu na zakup materiałów. Fachowiec zaczął pracę, ale jej dotychczas nie wykonał. Nie jestem też zadowolona z tego, co dotychczas zrobił. Ostatnio nie odbiera nawet telefonów ode mnie. Czy mogę jakoś na nim wymusić dokończenie remontu?
W opisanym przypadku mamy do czynienia z umową o dzieło uregulowaną w art. 627 – 646 Kodeksu cywilnego. Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Umowa o dzieło może być zawarta w dowolnej formie. Kodeks cywilny nie przewiduje w tym zakresie żadnych ograniczeń. Do zawarcia umowy może dojść zatem także ustnie, a nawet w sposób dorozumiany. Jednak umowę tę – dla bezpieczeństwa obu stron – warto zawrzeć w formie pisemnej szczegółowo opisując, jakie dokładnie prace mają być przeprowadzone oraz określając sposób i termin ich wykonania.
Obowiązkiem strony przyjmującej zamówienie jest wykonanie umówionego dzieła zgodnie z treścią zawartej umowy, czy to w formie pisemnej, czy ustnej, zgodnie z posiadaną wiedzą i doświadczeniem oraz zgodnie z posiadanymi umiejętnościami. Przy wykonywaniu umowy o dzieło wykonujący obowiązany jest zachować należytą staranność.
W myśl art. 635 k.c., jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła.
Także po upływie terminu do wykonania dzieła dopuszczalne jest odstąpienie przez zamawiającego od umowy o dzieło na podstawie art. 635 k.c. Dla odstąpienia od umowy na tej podstawie nie są istotne przyczyny, dla których wykonawca opóźnia się z wykonaniem robót. Istotne jest tylko, żeby te przyczyny nie leżały po stronie zamawiającego.
Z kolei art. 636 § 1 k.c. przewiduje, że w przypadku, gdy przyjmujący zamówienie wykonuje dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.
Art. 635 k.c. odnosi się do nieprawidłowości dotyczących terminowego wykonania dzieła, natomiast art. 636 k.c. dotyczy sytuacji, w których powstają nieprawidłowości dotyczące sposobu wykonywania dzieła, mianowicie wadliwe lub sprzeczne z umową wykonywanie dzieła. Uprawnienia zamawiającego w takim wypadku uszeregowane są w porządku chronologicznym. Najpierw przysługuje mu uprawnienie do wezwania przyjmującego zamówienie do zmiany sposobu wykonywania świadczenia na prawidłowy. Następnie, w razie bezskutecznego upływu tego terminu, zamawiający może dokonać wyboru między odstąpieniem od umowy albo powierzeniem poprawienia lub dalszego wykonania dzieła innej osobie. Zamiast odstąpienia zamawiający może powierzyć poprawienie dzieła lub jego dalsze wykonanie osobie trzeciej na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.
Ma Pani zatem do wyboru: albo wezwać wykonawcę do zmiany sposobu wykonywania remontu i wyznaczyć termin, do którego powinien to zrobić. Po upływie tego terminu może Pani odstąpić od umowy albo powierzyć wykonanie remontu innej osobie na koszt fachowca. Jeśli zaś termin wykonania remontu już upłynął lub jest bliski, może Pani od umowy odstąpić bez wyznaczania fachowcowi dodatkowego terminu zakończenia prac.
Wprawdzie w przypadku, gdy umowa nie została zawarta na piśmie i nie została w niej przewidziana szczególna forma odstąpienia od umowy, można to zrobić w sposób dowolny. Doradzamy jednak już tylko pisemne kontaktowanie się z fachowcem.
Wskutek odstąpienia powstaje taki stan jakby umowa w ogóle nie została zawarta, czyli nie wywiera ona skutków prawnych. Zgodnie z art. 494 k.c. strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, jest obowiązana zwrócić drugiej stronie to, co otrzymała od niej na mocy umowy, sama zaś może żądać tego, co świadczyła, oraz – niezależnie od powyższego – może żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.
Niniejsza porada została opracowana w ramach zadania publicznego pn. „Punkt nieodpłatnej pomocy prawnej/nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w Powiecie Łomżyńskim w 2024 r.”, które jest finansowane ze środków przyznanych przez Powiat Łomżyński otrzymanych z budżetu Państwa jako dotacja celowa.