Zostałem zatrzymany przez policję podczas jazdy samochodem po spożyciu alkoholu. Policja proponuje mi dobrowolne poddanie się karze w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na 3 lata. Czy powinienem to zrobić? Czy jest szansa, żeby sąd orzekł zakaz na krótszy okres? Czy będę mógł się ubiegać o skrócenie tego zakazu po upływie 1,5 roku?
Nie ma szansy, aby w przypadku rozpatrywania sprawy w normalnym trybie sąd orzekł zakaz prowadzenia pojazdów na krótszy okres.
Zgodnie z art. 42 par. 1 Kodeksu karnego, sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.
Zgodnie z par. 2 tego przepisu, sąd orzeka, na okres nie krótszy niż 3 lata, zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa wymienionego w § 1 był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia lub po takim zdarzeniu, a przed poddaniem go przez uprawniony organ badaniu w celu ustalenia zawartości alkoholu lub środka odurzającego w organizmie, spożywał alkohol lub zażywał środek odurzający.
Tak więc w Pana przypadku sąd nie może orzec krótszego zakazu prowadzenia pojazdu niż 3 lata.
Należy też dodać, że w myśl art. 178a par. 1 Kodeksu karnego, kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Dobrowolne poddanie się karze ma na celu uproszczenie i skrócenie postępowania sądowego. Jest to możliwe w sytuacji, gdy okoliczności czynu nie budzą żadnych wątpliwości, a oskarżony przyznaje się do winy.
Stosownie do art. 84 par. 1 Kodeksu karnego, sąd może po upływie połowy okresu, na który orzeczono m.in. środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów uznać go za wykonane, jeżeli skazany przestrzegał porządku prawnego, a środek karny był w stosunku do niego wykonywany przynajmniej przez rok.
Skazany może złożyć odpowiedni wniosek, w którym to wniesie o skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów. Jednak z tej możliwości nie mogą skorzystać skazani za niektóre przestępstwa np. gdy skazany spowodował wypadek pod wpływem alkoholu bądź środków odurzających.
Możliwa jest natomiast zamiana środka karnego na zakaz prowadzenia wyłącznie pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową na podstawie art. 182a Kodeksu karnego wykonawczego. Sąd może uwzględnić wniosek skazanego o taką zamianę, jeżeli:
- zakaz prowadzenia pojazdów był wykonywany przez okres co najmniej połowy orzeczonego wymiaru oraz
- postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz zachowanie w okresie wykonywania środka karnego uzasadniają przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.
Wniosek składa się do sądu, który wydał wyrok w pierwszej instancji. Zmiana sposobu wykonywania środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów jest fakultatywna i może być cofnięta. Sąd może uchylić zmieniony sposób wykonywania zakazu, jeżeli skazany rażąco naruszył porządek prawny w zakresie dotyczącym bezpieczeństwa ruchu drogowego, w szczególności popełnił przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji.
Niestety zatem, nie będzie Pan mógł po upływie połowy okresu obowiązywania zakazu prowadzenia wnioskować o jego skrócenie. Możliwe jest natomiast złożenie do sądu wniosku o zmianę sposobu wykonywania środka karnego. W razie jego uwzględnienia przez sąd mógłby Pan jeździć samochodem z blokadą alkoholową. Jest to urządzenie techniczne uniemożliwiające uruchomienie silnika pojazdu silnikowego i pojazdu szynowego, w przypadku gdy zawartość alkoholu w wydychanym przez kierującego powietrzu wynosi co najmniej 0,1 mg alkoholu w 1 dm3. Blokada jest montowana przez producenta urządzenia lub jego upoważnionego przedstawiciela i musi być poddana kalibracji co 12 miesięcy.
Jednym ze środków karnych, jakie sąd może zastosować wobec osoby skazanej za przestępstwo jest zakaz prowadzenia określonego typu pojazdów. W przypadku niektórych przestępstw jego orzeczenie jest obligatoryjne, m.in. jeżeli sprawca przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji był w czasie jego popełnienia w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia. Zakaz ten nie może być krótszy niż 3 lata i nie podlega skróceniu.
Niniejsza porada została opracowana w ramach zadania publicznego pn. „Punkt nieodpłatnej pomocy prawnej/nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w Powiecie Łomżyńskim w 2025 r.”, które jest finansowane ze środków przyznanych przez Powiat Łomżyński otrzymanych z budżetu Państwa jako dotacja celowa.