Zbyt późne zgłoszenie do lekarza a prawo do „becikowego”

Urodziłam niedawno dziecko. Złożyłam podanie o przyznanie becikowego, ale prezydent miasta wydał decyzję odmowną z tego powodu, że byłam pod opieką medyczną dopiero od 13 tygodnia ciąży, a nie od 10. Ze względu na swoje problemy ze zdrowiem dopiero wtedy dowiedziałam się, że jestem w ciąży. Czy naprawdę z tego powodu nic mi się nie należy? Czy jest sens się odwoływać od tej krzywdzącej decyzji?

Z całą pewnością warto złożyć odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, a jeśli utrzyma ono w mocy decyzję prezydenta – należy wnieść skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zgodnie z art. 15b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się żywego dziecka w wysokości 1000 zł przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka w sytuacji, gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1922 zł. Przepis art. 15b ust. 5 ustawy dodatkowo stanowi, że powyższa zapomoga przysługuje, jeżeli kobieta pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu, W myśl art. 15b ust. 6 pozostawanie pod opieką medyczną należy potwierdzić zaświadczeniem lekarskim lub zaświadczeniem wystawionym przez położną.

Z dosłownego brzmienia przepisu wynika zatem, że prawo do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się żywego dziecka przysługuje osobom uprawnionym pod warunkiem pozostawania kobiety pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu. W orzecznictwie sądowoadministracyjnym ugruntowane jest stanowisko, że nie można brać pod uwagę jedynie literalnego brzmienia przepisu, a należy mieć też na uwadze motywy ustawodawcy i inne względy.

Intencją tej regulacji jest zwiększenie rzeczywistego zakresu objęcia kobiet w ciąży opieką lekarską, co może przyczynić się do ograniczenia wysokiego poziomu śmiertelności oraz zmniejszenia odsetka niemowląt posiadających niską masę urodzeniową. Jak stwierdził m.in.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z dnia 22 września 2021 r., sygn. akt: II SA/Bd 662/21, wypełnienie obowiązku poddania się opiece lekarskiej przez przyszłą matkę i jej dziecko nie może być jednak oceniane z pominięciem ustaleń, co do obiektywnych możliwości jego realizacji w terminie wskazanym przez ustawodawcę. Nie jest bowiem wykluczone, że z przyczyn niezależnych od woli i wiedzy kobiety nie będzie ona w stanie dochować określonego w art. 15b ust. 5 ww. ustawy, terminu poddania się opiece medycznej. Przyczyn niezależnych od woli kobiety można upatrywać m.in. w braku możliwości uzyskania pomocy lekarskiej w terminie zakreślonym w art. 15b ust. 5, czy braku możliwości rozeznania przez kobietę stanu ciąży w ciągu pierwszych 10 tygodni z uwagi na uwarunkowania osobnicze, fizjologiczne lub zdrowotne. Mogą wystąpić także inne sytuacje obiektywnie uniemożliwiające kobiecie dochowanie wymogu pozostawania pod opieką lekarską. W pewnych przypadkach kobieta, której nie da się zarzucić braku troski o zdrowie własne i płodu, może zatem pozostawać pod opieką medyczną w terminie późniejszym, niż określony w art. 15b ust. 5 ze względu na niezależne od niej czynniki.

Przyjęcie przeciwnego stanowiska, wynikającego z literalnej wykładni art. 15b ust. 5 ustawy prowadziłoby do naruszenia zasady równości i zasady sprawiedliwości społecznej nakazującej równo traktować podmioty wykazujące takie same cechy istotne w przypadku przyznawania określonego dobra. Zawężałoby bowiem w sposób niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji krąg osób uprawnionych do nabycia prawa do jednorazowej zapomogi przez pominięcie kobiet, które z niezawinionych przez siebie przyczyn rozpoczęły kontrolę medyczną z przekroczeniem wyznaczonego w ustawie terminu. Dodatkowo godziłoby to w konstytucyjne nakazy ochrony i opieki nad rodziną, wyrażone w art. 18 czy art. 71 ust. 1 Konstytucji RP.

WSA podkreślił, że każdorazowo w sytuacji niedochowania przez ciężarną przesłanki z art. 15b ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych organ administracji podejmujący decyzję w sprawie przyznania zapomogi powinien dążyć do wyjaśnienia przyczyny tego zaniechania. Jeżeli okaże się, że niedotrzymanie terminu pierwszej wizyty u lekarza ginekologa przed 10 tygodniem ciąży nie nastąpiło w wyniku świadomego czy celowego zaniedbania matki dziecka, świadczenie powinno być przyznane.

 

 

Skip to content