W 2018 r. zawarłam z kuzynem pisemną umowę pożyczki. Spłacałam ją częściowo dokonując przelewów na konto, a części do rąk własnych kuzyna, na co nie mam potwierdzenia. Kuzyn w tym roku ogłosił upadłość konsumencką, a syndyk masy upadłości wystąpił do sądu o wydanie nakazu zwrotu całej kwoty pożyczki. Wniosłam od tego sprzeciw i sprawa będzie rozpoznawana w normalnym trybie. Czy ta sprawa już się nie przedawniła i czy sąd w ogóle powinien się nią zajmować?
Sąd nie uwzględnia z urzędu przedawnienia. Zarzut przedawnienia musi podnieść dłużnik.
W myśl art. 117 § Kodeksu cywilnego, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia.
Należy wyjaśnić, że przedawnienie nie powoduje wygaśnięcia roszczenia. Może być więc ono nadal dochodzone w postępowaniu cywilnym lub przed innym organem przez uprawnionego aż do chwili podniesienia zarzutu przedawnienia przez dłużnika. Przedawnienie nie zwalnia dłużnika od świadczenia, ale może się on od niego uchylić, jeżeli wykona swoje uprawnienie – zarzut przedawnienia. Nie może go w tym wyręczyć nikt inny, np. sąd. Dopóki więc dłużnik nie wykona przysługującego mu uprawnienia, wierzyciel nie jest w żaden sposób ograniczony w dochodzeniu swojego roszczenia na drodze sądowej.
Podniesienie zarzutu przedawnienia polega na odmowie zaspokojenia roszczenia dochodzonego pozwem, z powołaniem się na przedawnienie. Skuteczne podniesienie zarzutu przedawnienia skutkuje oddaleniem powództwa. Na podstawie art. 6 k.c. ciężar udowodnienia okoliczności uzasadniających uwzględnienie zarzutu przedawnienia spoczywa na pozwanym dłużniku.
Zgodnie z art. 118 k.c., termin przedawnienia pożyczki od osoby fizycznej to 6 lat. W przypadku pożyczki zaciągniętej w banku ten termin wynosi 3 lata. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się, gdy pożyczka stała się wymagalna. Termin przedawnienia pożyczki kończy się wraz z ostatnim dniem roku kalendarzowego. W praktyce oznacza to, że jeżeli termin spłaty pożyczki prywatnej mija 10.02.2021 r., pożyczka przedawni się 31.12.2027 r.
Stosownie do art. 123 § 1. k.c., bieg przedawnienia przerywa się:
- przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
- przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje.
Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo.
Terminy przedawnienia nie mogą być ani skracane, ani wydłużane przez czynność prawną.
Jeśli zatem nie zostały podjęte żadne kroki prawne do końca ub. roku, to roszczenie uległo przedawnieniu i może Pani powołać się na to w postępowaniu przed sądem. Sąd jest zobowiązany ustalić, czy doszło do przedawnienia. Jeśli tak, to oddali roszczenie o spłatę pożyczki.
Niniejsza porada została opracowana w ramach zadania publicznego pn. „Punkt nieodpłatnej pomocy prawnej/nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w Powiecie Łomżyńskim w 2025 r.”, które jest finansowane ze środków przyznanych przez Powiat Łomżyński otrzymanych z budżetu Państwa jako dotacja celowa.