Była żona utrudnia mi kontakty z córką. Twierdzi, że córka płacze i nie chce się ze mną spotykać, a ona nie będzie jej zmuszać. Sąd już raz nałożył na nią karę za utrudnianie kontaktów, ale nic się nie zmieniło. Wystąpiłem do sądu o powtórne ukaranie, ale sąd stwierdził, że nie nałoży obowiązku zapłaty, bo zmieniły się przepisy. Czy rzeczywiście tak jest? Co mogę w tej sytuacji zrobić?
Przepisy pozwalające nałożyć na rodzica obowiązek zapłaty drugiemu rodzicowi w związku z utrudnianiem mu ustalonych kontaktów z dzieckiem nie uległy zmianie, natomiast Trybunał Konstytucyjny orzekł niedawno, że są one niezgodne z Konstytucją, jeśli do kontaktu nie dojdzie z woli dziecka.
Art. 598[15] § 1 Kodeksu postępowania cywilnego przewiduje, że jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy, uwzględniając sytuację majątkową tej osoby, zagrozi jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku.
Zgodnie natomiast z art. 598[16] § 1 k.p.c., jeśli osoba, której sąd zagroził nakazaniem zapłaty, nie wypełnia nadal swego obowiązku, sąd nakazuje jej zapłatę należnej sumy pieniężnej, ustalając jej wysokość stosownie do liczby naruszeń. W wyjątkowych wypadkach możliwa jest zmiana ustalonej wysokości sumy pieniężnej, ze względu na zmianę okoliczności.
I właśnie art. 598[16] § 1 k.p.c. w związku z art. 598[15] § 1 k.p.c. Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z 22 czerwca 2022 r., sygn. akt: SK 3/20 uznał częściowo za niekonstytucyjne wskazując, że wkraczają one swoim zakresem w sferę autonomii dziecka wtedy, kiedy nie ma ono woli kontaktu z drugim rodzicem. Tym samym TK uznał za niezgodne z konstytucją stosowanie sankcji finansowych wobec rodzica, który nie wykonuje obowiązków dotyczących kontaktu dziecka, ale z powodu uwzględniania woli samego dziecka. W rezultacie z dniem 30 br. art. 598[16] § 1 k.p.c. traci moc w zakresie, w jakim obejmuje sytuacje, w których niewłaściwe wykonywanie lub niewykonywanie obowiązków związane jest z zachowaniem dziecka, niewywołanym przez osobę, pod której pieczą dziecko to się znajduje.
Skutkiem wyroku nie jest jednak utrata mocy obowiązywania całości ww. przepisów, ale wyeliminowanie wskazanego zakresu. Trybunał stwierdził, że od 30 czerwca br. sądy są zobowiązane z urzędu wziąć pod uwagę, czy do niewykonania czy niewłaściwego wykonania obowiązku przez osobę, pod której pieczą znajduje się dziecko, doszło w wyniku uwzględnienia woli dziecka wyrażonej samodzielnie bez wpływu osoby, pod której pieczą się ono znajduje.