Na początku września mamy z mężem podpisać u notariusza zgodę na przebieg przez nasze grunty urządzeń przesyłających prąd wytwarzany przez elektrownię wiatrową. Firma budująca wiatraki przedstawiła nam do wglądu projekt takiego aktu, który budzi jednak nasze wątpliwości. Po pierwsze, nie ma tam nic na temat zmiany właściciela urządzeń przesyłowych. Czy nie powinno to być wyraźnie napisane w akcie? Co się wówczas stanie, kto nam będzie płacił wynagrodzenie za służebność przesyłu? Po drugie, w jednym z punktów firma zastrzega sobie, że w razie wygaśnięcia służebności, nie będzie musiała usuwać tych urządzeń z naszego gruntu. Czy musimy się na to zgodzić?
Kwestia następstwa prawnego przedsiębiorstwa przesyłowego uregulowana jest w art. 305[1] § 3 Kodeksu cywilnego, nie musi więc być unormowana w umowie, chyba, że strony chciałyby to uregulować w odmienny sposób. Zgodnie z tym przepisem, nabywca przedsiębiorstwa przesyłowego, a także samodzielny nabywca urządzeń przesyłowych, nabywa także służebność przesyłu. Przejście służebności jest skutkiem zbycia przedsiębiorstwa (lub jego zorganizowanej części), w szczególności wówczas, gdy w jego ramach dopiero zamierza się wybudować odpowiednie urządzenia. Zbycie urządzeń na korzyść różnych przedsiębiorców, ewentualnie zbycie części przedsiębiorstwa przy pozostawieniu w ramach dotychczasowego niektórych z urządzeń skutkuje powstaniem służebności wspólnej na korzyść wszystkich właścicieli urządzeń. Jeżeli natomiast własność urządzeń przesyłowych przejdzie na osobę niebędącą przedsiębiorcą, służebność przesyłu wygaśnie,
Z kolej zgodnie z art. 305[3] § 3 Kodeksu cywilnego, po wygaśnięciu służebności przesyłu przedsiębiorca przesyłowy obowiązany jest usunąć urządzenia przesyłowe (z których korzystanie nie jest już możliwe w ramach treści służebności przesyłu), jeżeli urządzenia te utrudniają korzystanie z nieruchomości, na której wcześniej istniała służebność. Jeżeli powodowałoby to nadmierne trudności lub koszty, co skutkowałoby niemożnością usunięcia takich urządzeń, przedsiębiorca obowiązany jest do naprawienia wynikłej stąd dla właściciela nieruchomości szkody. Przedsiębiorca nie ma natomiast obowiązku usunięcia urządzeń wówczas, gdy nie utrudniają one korzystania z nieruchomości. Obowiązek usunięcia urządzeń może być, co prawda, odmiennie uzgodniony w porozumieniu między przedsiębiorcą a właścicielem nieruchomości obciążonej (albo po wygaśnięciu służebności), jednak uprawnienia i obowiązki odmiennie ukształtowane nie wiążą nabywców urządzeń ani własności nieruchomości. Gdyby więc doszło do zmiany właściciela urządzeń, mogliby Państwo domagać się od niego usunięcia urządzeń na podstawie ww. przepisu.
Niniejsza porada została opracowana w ramach zadania publicznego pn. „Punkt nieodpłatnej pomocy prawnej/nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w Powiecie Łomżyńskim w 2025 r.”, które jest finansowane ze środków przyznanych przez Powiat Łomżyński otrzymanych z budżetu Państwa jako dotacja celowa.