Jesteśmy z mężem po rozwodzie od 3 lat, ale dotychczas nie przeprowadziliśmy podziału majątku. Jedynym naszym dorobkiem jest w zasadzie mieszkanie kupione w czasie trwania małżeństwa i samochód. Na razie mieszkam w nim ja z dzieckiem, bo były mąż wyprowadził się do matki zabierając samochód. Teraz jednak zaczyna się domagać, żebym go spłaciła z mieszkania. Co mam zrobić w tej sytuacji?
Małżonkowie po rozwodzie (lub separacji mogą sami zdecydować o podziale majątku wspólnego, w tym uregulować kwestie prawa do lokalu. Jeżeli jednak nie są w stanie dojść do porozumienia, każde z nich może złożyć wniosek do sądu o podział majątku wspólnego.
Wniosek należy złożyć w sądzie właściwym ze względu na miejsce położenia majątku. Bez względu na wartość dzielonego majątku, sądem właściwym dla dokonania tego podziału będzie sąd rejonowy. Od wniosku pobiera się opłatę 1000 zł lub 300 zł, jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt podziału majątku.
Osoby, które znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, mogą ubiegać się od zwolnienie od kosztów sądowych. Należy wykazać, że nie jest się w stanie, bez uszczerbku finansowego koniecznego do utrzymania siebie lub rodziny ponieść kosztów sądowych. Konieczne jest złożenie oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach.
W myśl art. 43 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Jednak z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, aby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Stopień przyczynienia się małżonka do powstania majątku ocenia się na podstawie jego starań o potrzeby jego rodziny i pomnożenie jej dochodów. Wysokość zarobków małżonków nie ma przy tym decydującego znaczenia. Nie ma też znaczenia, że tylko jeden z małżonków pracował, drugi zaś zajmował się domem. Bierze się bowiem pod uwagę również pracę włożoną w prowadzenie domu i wychowywanie dzieci. Sąd może ustalić nierówne udziały w majątku wspólnym małżonków tylko wówczas, gdy jeden z małżonków w sposób rażący i uporczywy nie przyczyniał się do powstania majątku wspólnego.
W postępowaniu o podział majątku wspólnego sąd będzie ustalał skład majątku dorobkowego.
Jeżeli majątek wspólny stanowi mieszkanie to przy zachowaniu równego podziału w grę wchodzi:
1) przyznanie lokalu jednemu z małżonków ze spłatą udziału na rzecz drugiego z małżonków,
2) zamiana lokalu na dwa mniejsze,
3) sprzedaż lokalu i podział uzyskanej kwoty między byłymi małżonkami.
Jeżeli mieszkanie spółdzielcze (lokatorskie lub własnościowe) zostało przyznane w trakcie trwania małżeństwa, to stanowi ono majątek wspólny małżonków, nawet gdyby członkiem spółdzielni był tylko jeden z nich.
Małżonkowie wspólnie zajmujący mieszkanie komunalne mają do niego prawo oboje nawet, jeżeli umowa najmu została zawarta tylko przez jednego z nich, ale w trakcie trwania związku małżeńskiego.