ZUS odmówił mi prawa do renty, chociaż jestem całkowicie niezdolna do pracy, z tego powodu, że od dłuższego czasu nie pracuję. Czy to, że wcześniej pracowałam 15 lat, nie ma żadnego znaczenia?
Kwestię prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy regulują art. 57 i 57a ustawy 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W myśl tych przepisów, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje osobie, która spełnia łącznie następujące warunki:
- jest niezdolna do pracy;
- ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;
Długość tego okresu zależy od wieku, w którym powstała niezdolność do pracy. Im młodszy ubezpieczony, tym ten okres jest krótszy. Dla osoby w wieku powyżej 30 lat wynosi 5 lat.
Okres ten powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.
Warunku dotyczącego posiadania pięcioletniego okresu składkowego i nieskładkowego w ciągu dziesięciolecia poprzedzającego dzień zgłoszenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy lub dzień powstania niezdolności do pracy nie musi spełniać kobieta, która udowodni okres składkowy wynoszący co najmniej 25 lat oraz zostanie uznana za całkowicie niezdolną do pracy. W przypadku mężczyzny jest to okres składkowy wynoszący 30 lat oraz uznanie za całkowicie niezdolnego do pracy. Data powstania całkowitej niezdolności do pracy nie ma w tym przypadku znaczenia.
- niezdolność do pracy powstała w okresach zatrudnienia lub innych okresach (np. pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub zasiłku chorobowego) lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ich zakończenia.
Powyższego ograniczenia nie stosuje się do kobiety która udowodni 20 letni okres składkowy i nieskładkowy oraz mężczyzny, który udowodni 25 letni okres składkowy i nieskładkowy i są całkowicie niezdolni do pracy.
O niezdolności do pracy orzeka lekarz orzecznik ZUS. Od orzeczenia lekarza orzecznika przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS w ciągu 14 dni od dnia jego doręczenia. Orzeczenie komisji nie podlega zaskarżeniu. Można natomiast odwołać się do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych od decyzji ZUS odmawiającej przyznania prawa do renty. Aby móc złożyć odwołanie od decyzji ZUS konieczne jest wcześniejsze wniesienie sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS.