Kilka miesięcy temu opuściła mnie żona. Wyjechała do swoich rodziców zabierając dzieci. Wiem, że zamierza wnieść sprawę o rozwód, ale jeszcze tego nie zrobiła. Ja pracuję i sporo zarabiam, żona zajmowała się tylko domem i dziećmi, nie pracuje. Czy to prawda, że żona ma nadal prawo do moich pieniędzy? Dodam, że cały czas łożę na utrzymanie dzieci.
Jeżeli nie zawarł Pan z żoną umowy majątkowej, to między Panem a żoną istnieje ustawowa wspólność majątkowa. Stosownie zaś z art. 31 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, do majątku wspólnego należą m.in. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków. Zarobki uzyskane przez Pana do czasu rozwodu będą zatem po jego orzeczeniu podlegać podziałowi, tak jak inne składniki majątku wspólnego.
Może Pan temu częściowo przynajmniej zapobiec wnosząc do sądu pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej. Zgodnie z art. 52 § 1 KRO, z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie zawiera definicji ważnych powodów. W orzecznictwie przyjmuje się, że muszą tu zachodzić takie okoliczności, w których nie jest możliwe dalsze pozostawanie małżonków we wspólności majątkowej bez poważnego naruszenia interesów majątkowych jednego z nich. Chodzi tu więc o sytuacje, w których dalsze istnienie wspólności nie służy dobru rodziny, a wręcz jest też sprzeczne z zasadami prawa rodzinnego. Separacja faktyczna może być ważnym powodem orzeczenia rozdzielności majątkowej o ile taki stan rzeczy uniemożliwia lub znacznie utrudnia małżonkom współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym, pociąga za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków lub też skutkuje trwałym zerwaniem wszystkich stosunków majątkowych i brakiem możliwości podejmowania wspólnych decyzji gospodarczych.
Przesłanką oddalenia wniosku o ustanowienie rozdzielności majątkowej może być również doprowadzenie do rozkładu pożycia małżeńskiego przez jednego z małżonków, przy jednoczesnym zachowaniu przez każdego z małżonków możliwości zarządzania majątkiem wspólnym. Natomiast wyłączna wina rozkładu pożycia ponoszona przez jednego z małżonków nie może stanowić podstawy oddalenia jego żądania zniesienia wspólności, jeśli za jego uwzględnieniem przemawiają inne przyczyny dotyczące sfery majątkowej. Sąd w każdej sprawie jest zobowiązany do uwzględnienia całokształtu stanu faktycznego, w oparciu o który zgłoszono roszczenie
Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.
Jak stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 23 grudnia 2022 r., sygn. akt: I CSK 3491/22, w wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu. Ocena, czy chwilą, z którą ma zostać ustanowiona rozdzielność majątkowa, ma być data wydania wyroku, wniesienia pozwu czy też inny dzień, w szczególności poprzedzający wytoczenie powództwa, podlega swobodnemu uznaniu sądu.
Pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej należy wnieść do sądu rejonowego. Właściwy miejscowo jest sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku takiej podstawy właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda. Opłata od pozwu wynosi 200 zł.
Niniejsza porada została opracowana w ramach zadania publicznego pn. „Punkt nieodpłatnej pomocy prawnej/nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w Powiecie Łomżyńskim w 2023 r.”, które jest finansowane ze środków przyznanych przez Powiat Łomżyński otrzymanych z budżetu Państwa jako dotacja celowa.