Moi teściowie przepisali darowizną należący do nich dom na czworo wnucząt. Teść zmarł w zeszłym roku, a teściowa 3 miesiące temu. Jeden z wnuków, który nie został obdarowany, zapowiedział, że będzie domagał się zachowku po dziadkach. Jego ojciec zmarł przed śmiercią teściów. Czy wnuk ma prawo w tej sytuacji do zachowku?

Zgodnie z art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego osobami uprawnionymi do zachowku są:

1) zstępni spadkodawcy (jego dzieci, wnuki, prawnuki itd.),

2) małżonek i rodzice spadkodawcy.

Prawo do otrzymania zachowku dotyczy tylko tych osób, które byłyby powołane do spadku w drodze dziedziczenia ustawowego. Jeżeli syn spadkodawców, zmarł przed nimi, to w jego miejsce uprawnione do dziedziczenia ustawowego są jego dzieci, czyli wnuki spadkodawców.

Zgodnie z art. 931 § 2 kodeksu cywilnego jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych.

Do otrzymania zachowku nie są uprawnione następujące osoby, które:

– zostały uznane za niegodne dziedziczenia,

– zrzekły się dziedziczenia,

– odrzuciły spadek,

– spadkodawca wydziedziczył.

Jeżeli żadna z powyższych okoliczności nie zachodzi, wnuk może domagać się zachowku od osób, które otrzymały majątek w darowiźnie.

Roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku powstaje, gdy uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku w postaci darowizny uczynionej przez spadkodawcę, bądź w postaci powołania do spadku, czy też w innej formie rozrządzenia spadkowego. Zatem na poczet należnego zachowku zalicza się darowiznę otrzymaną przez uprawnionego. Jeśli natomiast osobą uprawnioną do zachowku jest dalszy zstępny spadkodawcy, to zgodnie z art. 996 k.c. na należny mu zachowek zalicza się również darowiznę oraz zapis windykacyjny uczynione przez spadkodawcę na rzecz jego wstępnego. W przypadku, gdy ani wnuk, ani jego ojciec nie otrzymali darowizny, wnukowi będzie się należał zachowek w wysokości połowy udziału spadkowego, jaki przypadłby mu w wyniku dziedziczenia ustawowego.

Roszczenie o zapłatę zachowku przedawnia się z upływem 5 lat od dnia:

1) ogłoszenia testamentu, jeśli zmarły pozostawił testament.

2) otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) – w pozostałych przypadkach.

Niniejsza porada została opracowana w ramach zadania publicznego pn. „Punkt nieodpłatnej pomocy prawnej/nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w Powiecie Łomżyńskim w 2023 r.”, które jest finansowane ze środków przyznanych przez Powiat Łomżyński otrzymanych z budżetu Państwa jako dotacja celowa.

Skip to content