Pobieram rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Mam przyznany zasiłek pielęgnacyjny na stałe ze względu na to, że posiadam orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Niedługo osiągnę wiek emerytalny i chciałby przejść na emeryturę, bo będzie ona wyższa niż renta. Obawiam się tylko, czy w takiej sytuacji w dalszym ciągu będę mógł pobierać zasiłek pielęgnacyjny? Czy w razie mojej śmierci będzie się on należał żonie razem z rentą rodzinną po mnie?
Jeśli ma Pan przyznany zasiłek pielęgnacyjny na stałe, zachowa Pan prawo do niego również po przejściu na emeryturę. Jednak w razie Pana śmierci to prawo wygaśnie, a więc żona nie będzie go mogła otrzymywać razem z rentą rodzinną. Poinformowałam klienta, że jeżeli ma przyznany zasiłek pielęgnacyjny na stałe to będzie mógł go dalej pobierać nawet jak będzie na emeryturze.
Zgodnie z art. 16 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:
1) niepełnosprawnemu dziecku;
2) osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
3) osobie, która ukończyła 75 lat.
Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje także osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia.
Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje także osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego.
W myśl art. 75 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, jeżeli została ona uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia. Osobie uprawnionej do emerytury lub renty przebywającej w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym dodatek pielęgnacyjny nie przysługuje, chyba że przebywa poza tą placówką przez okres dłuższy niż 2 tygodnie w miesiącu.
Zasiłek pielęgnacyjny wynosi 215,84 zł miesięcznie, natomiast dodatek pielęgnacyjny przysługuje w kwocie 256,44 zł miesięcznie. Kwotę dodatku pielęgnacyjnego podwyższa się przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent od miesiąca, w którym przeprowadzana jest waloryzacja.
Jeżeli natomiast chodzi o „przejęcie” prawa do zasiłku pielęgnacyjnego po śmierci osoby uprawnionej, to nie ma takiej możliwości. Uprawnienie do jego uzyskania ma charakter osobisty, uzależnione od spełnienia przesłanek z art. 16 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Prawo do zasiłku pielęgnacyjnego z uwagi na warunki jego uzyskania (w przypadku dziecka – niepełnoprawność; w przypadku osoby powyżej 16. roku życia – określony stopień niepełnosprawności; ewentualnie osiągnięcie przez wnioskodawcę wieku 75 lat) jest zatem prawem bezpośrednio związanym z fizycznymi i psychicznymi cechami (atrybutami) danej osoby. Co zatem oczywiste jest ono prawem niezbywalnym oraz niedziedzicznym. W razie śmierci osoby uprawionej do zasiłku pielęgnacyjnego nie dochodzi więc do żadnej sukcesji (przejścia) praw czy obowiązków na inny podmiot, ponieważ uprawnienie to wygasa. Z prawnego punktu widzenia nie istnieje w ogóle taka możliwość. To samo odnosi się także do dodatku pielęgnacyjnego.
Publikacja niniejszej porady jest jednym z działań przewidzianych w projekcie pn. „Od porady do aktywności”. Projekt jest realizowany ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Wspierania Rozwoju Organizacji Poradniczych na lata 2022-2033.