Nasz synek jest niepełnosprawny. Potrzebujemy pomocy finansowej na jego leczenie i rehabilitację. Mamy możliwość podpisania umowy z fundacją, która zbierałaby dla synka na ten cel pieniądze z 1,5 proc. od podatku. Fundacja miałaby z tych środków dofinansowywać ponoszone wydatki albo udzielać pomocy rzeczowej. W umowie jest zapis, że my mamy uiszczać opłaty i podatki wynikające z przepisów prawa. Czy będziemy zobowiązani płacić jakieś podatki od tego, co przekaże nam fundacja?
W związku z pomocą, jaką otrzymacie Państwo od fundacji, w grę mogłoby wchodzić płacenie podatku dochodowego oraz podatku od spadków i darowizn. Jednak nie będziecie Państwo do tego zobowiązani. Tak wynika z orzecznictwa i indywidualnych interpretacji podatkowych wydanych przez Dyrektora Krajowej Administracji Skarbowej, m.in. z pisma z 2 listopada 2022 r., znak: 0113-KDIPT2-3.4011.628.2022.1.SJ.
W myśl art. 21 ust. 1 pkt 79 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnione z tego podatku są świadczenia z pomocy społecznej. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji „pomocy społecznej”, należy zatem odnieść się w tym zakresie do przepisów ustawy o pomocy społecznej. Zgodnie z art. 2 ust. 1 tej ustawy pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi. Zadania z zakresu pomocy społecznej, mogą być również wykonywane przez organizacje pozarządowe, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Również organizacje pozarządowe mogą prowadzić działalność z zakresu pomocy społecznej. Wobec tego wartość świadczeń udzielanych w ramach pomocy społecznej przez organizacje społeczne i pozarządowe może korzystać z ww. zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, o ile statut organizacji społecznej (pozarządowej) przewiduje udzielanie pomocy społecznej.
Wsparcie otrzymywane od fundacji może zatem zostać zakwalifikowane jako świadczenia z pomocy społecznej, korzystające ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych
Zgodnie natomiast z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny.
Art. 888 Kodeksu cywilnego przewiduje, że przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Do zawarcia umowy darowizny niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny.
Obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn wystąpi w przypadku, jeżeli spełnione będą łącznie warunki:
- pomoc będzie świadczona na podstawie umowy darowizny, w rozumieniu art. 888 k.c. i będzie miała postać rzeczy (w tym pieniędzy) lub prawa majątkowego oraz
- wartość darowizny – od tej samej osoby (podmiotu) przekroczy w okresie 5 lat kwotę wolną od podatku (dla nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej – kwotę 5. 308 zł).
Zatem decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania danej czynności podatkiem od spadków i darowizn, w przypadku otrzymania bezpłatnej pomocy np. od fundacji, ma kwalifikacja formy prawnej świadczonej pomocy, a tym samym treść konkretnej umowy wiążącej strony. O tym czy dokonana czynność ma charakter prawny darowizny (art. 888 k.c.) czy też jest to świadczenie nieodpłatne wynikające z innego stosunku prawnego winna przesądzać konkretna instytucja (fundacja), która podejmuje decyzje o świadczeniu pomocy. Strony mogą bowiem dokonać wyboru rodzaju czynności prowadzącej do udzielania pomocy, przy wykorzystaniu nie tylko ogólnej zasady swobody zawierania umów, postanowień statutu tych instytucji, ale również z uwzględnieniem skutków podatkowych tych czynności, wybierając najkorzystniejsze w tym zakresie rozwiązanie.
Zakwalifikowanie każdego nieodpłatnego przysporzenia jako darowizny w każdym przypadku jest nieuzasadnione. Nie każde bowiem bezpłatne przysporzenie, w tym pomoc świadczona przez różnego rodzaju instytucje (fundacje, organizacje pożytku publicznego) na rzecz osoby fizycznej, musi być traktowana jako darowizna, bowiem może wynikać z innego tytułu prawnego. Tak więc nie grozi Państwu również konieczność opłacania podatku od darowizny.
