Złożyłam do sądu wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po mężu na podstawie testamentu. Nie mieliśmy dzieci, więc w sprawie uczestnikami są członkowie rodziny męża, którzy dziedziczyliby z mocy ustawy. Jego rodzice i rodzeństwo nie żyją, więc uczestnikami postępowania są dzieci rodzeństwa, w sumie 11 osób. Adres jednej z nich okazał się nieaktualny. Odpis wniosku wrócił do sądu, który zobowiązał mnie do doręczenia pisma przez komornika. Nie rozumiem, o co chodzi. Jak komornik ma znaleźć adres kuzyna męża?
Taką procedurę przewiduje art. 139[1] Kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli pozwany, pomimo powtórzenia zawiadomienia, nie odebrał pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma, przewodniczący zawiadamia o tym powoda, przesyłając mu przy tym odpis pisma dla pozwanego i zobowiązując do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika. Powód w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia mu zobowiązania, składa do akt potwierdzenie doręczenia pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika albo zwraca pismo i wskazuje aktualny adres pozwanego lub dowód, że pozwany przebywa pod adresem wskazanym w pozwie. Po bezskutecznym upływie terminu sąd może zawiesić postępowanie, a następnie umorzyć je. Termin 2-miesięczny jest terminem ustawowym, a zatem nie może być na wniosek strony wydłużony.
Regulacja ta ma na celu przyspieszenie postępowania poprzez wyeliminowanie tzw. fikcji doręczeń, co należy ocenić jako krok do zapewnienia pozwanemu rzeczywistych gwarancji procesowych. Wprawdzie powód zostanie obciążony kosztami związanymi z doręczeniami za pośrednictwem komornika, ale za sprawą jego ustawowych kompetencji możliwe będzie ustalenie właściwego adresu pozwanego (np. poprzez rozpytanie rodziny lub sąsiadów, zwrócenie się do ZUS, US lub banków). Wprowadzenie do kodeksu nowej formy doręczenia pierwszego pisma w sprawie może wprawdzie spowodować wydłużenie postępowania, jednakże prowadzić będzie także do wyeliminowania sytuacji, w których z uwagi na nieprawidłowości w doręczeniu będą istnieć podstawy do tego, aby pozwany ubiegał się na tej podstawie o uchylenie orzeczenia.
Zmiana formuły doręczeń sądowych, jaka wynikała z nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego w 2019 r., miała wyeliminować doręczenia na nieaktualne adresy miejsca pobytu stałego stron postępowania i adresy, które nie mogą przynieść skutecznego doręczenia im korespondencji. Stąd powierzenie obowiązku doręczeń pism inicjujących postępowanie i orzeczeń sądowych komornikom.
Jeżeli także komornikowi nie uda się ustalić adresu kuzyna, będzie Pani mogła wystąpić o ustanowienie kuratora dla uczestnika nieznanego z miejsca pobytu – na podstawie art. 144 Kodeksu postępowania cywilnego.