W pierwszych dwóch miesiącach br. osoby korzystające z nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w prowadzonym przez naszą organizację punkcie zgłosiły szereg różnych problemów. Część z nich dotyczyła spraw związanych z prawem karnym i postępowaniem karnym.

M.in. chodziło o instytucję warunkowego umorzenia postępowania. Poszkodowany w wyniku wypadku komunikacyjnego uznał wniosek prokuratora do sądu o zastosowanie wobec sprawcy warunkowego umorzenia za zamiar uniewinnienia. W rzeczywistości warunkowe umorzenie postępowania jest czymś całkowicie innym niż uniewinnienie.

Zgodnie z art. 66 Kodeksu karnego, sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne pod następującymi warunkami:

  • jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne,
  • okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości,
  • postawa sprawcy niekaranego dotychczas za przestępstwo umyślne, jego właściwości
    i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.

Warunkowe umorzenie nie może być zastosowane wobec sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.

Jeżeli oskarżony sprzeciwia się warunkowemu umorzeniu, jak również wtedy, gdy sąd uznaje, że warunkowe umorzenie byłoby nieuzasadnione, kieruje sprawę na rozprawę. Jeżeli sąd uzna za celowe ze względu na możliwość porozumienia się oskarżonego z pokrzywdzonym w kwestii naprawienia szkody lub zadośćuczynienia, może odroczyć posiedzenie, wyznaczając stronom odpowiedni termin.
W sprawie warunkowego umorzenia postępowania sąd orzeka na posiedzeniu wyrokiem. Prokurator, oskarżony i pokrzywdzony mają prawo wziąć udział w tym posiedzeniu. Ich udział jest obowiązkowy, jeżeli prezes sądu lub sąd tak zarządzi.

Pokrzywdzony nie może sprzeciwić się wydaniu wyroku o warunkowym umorzeniu postępowania karnego. Może natomiast wnieść od niego apelację, ale tylko wtedy jeśli ma uprawnienia strony, czyli gdy złoży oświadczenie o wstąpieniu w rolę oskarżyciela posiłkowego.

UWAGA! Oświadczenie o przystąpieniu do sprawy w charakterze oskarżyciela posiłkowego powinno zostać złożone do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej, czyli do momentu odczytania oskarżonemu aktu oskarżenia. Po tym czasie uprawnienie wygasa.

Pokrzywdzony, jako oskarżyciel posiłkowy, ma prawo składać wnioski dowodowe, być obecny na całej rozprawie, zadawać pytania przesłuchiwanym osobom oraz wnosić środki zaskarżenia.

Warunkowe umorzenie następuje na okres próby, który wynosi od roku do 3 lat i biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia. Umarzając warunkowo postępowanie karne, sąd może w okresie próby oddać sprawcę pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym. Umarzając warunkowo postępowanie karne, sąd nakłada na sprawcę obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części, a w miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, albo zamiast tych obowiązków orzeka nawiązkę.

Skip to content